Zand

Ik trap er elke keer weer in. “Lekker, naar het strand en daar een paar dagen niets doen.” Het klinkt altijd zo verleidelijk. Pas als ik dan daadwerkelijk op dat strand ben realiseer ik me iets redelijk cruciaals: ik houd niet zo van niets doen, en nog minder van niets doen op het strand. Als ik niets wil doen, doe ik dat veel liever op een comfortabele stoel in een café, met een lekkere cappuccino. Dat eindeloze zand, het zoute water, en vooral de veel te grote hoeveelheid mensen in strandkleding… Een strand is prima voor een dagje, maar daarna slaat de verveling toch al wel heel snel toe. Maar goed, dat realiseerde ik me dus pas te laat, en daar zat ik weer: op het strand van Koh Rong Sanloem in het zuiden van Cambodja.

Het is een tijd geleden dat ik voor het laatst iets op deze blog geplaatst heb: anderhalve maand. Toen zat ik in Chiang Rai, Thailand. Hemelsbreed was het witte zand van Zuid-Cambodja 1102 kilometer daar vandaan. In de tussentijd heb ik Laos van noord naar zuid door gereisd en een deel van Cambodja bezocht. Laos was heel ontspannen, maar zeker niet niets doen: aangezien er niet erg veel culturele hoogtepunten zijn draait het er vooral om outdoor activiteiten als wandelen, kajakken, klimmen, en met mountain- of motorbikes door het land rijden. Maar de meeste backpackers gaan er vooral naartoe voor ‘tubing': met een opblaasband over de rivier dobberen en stomdronken worden. Helaas, toen ik in Vang Vieng was werd ik voor het eerst deze reis goed ziek, dus ik heb een goed excuus waarom ik dat over heb geslagen.

Laos is nog altijd een communistisch land. In de praktijk is dat buiten de overal aanwezige rode vlaggen nooit merkbaar, maar nu ik het kan vergelijken met het kapitalistische Cambodja zijn er wel verschillen te zien. In Laos zag je zelden tot nooit bedelaars of mensen die honger lijden. Het is geen rijk land, integendeel, maar zo ver ik kan beoordelen komen er geen mensen om van de honger. De huizen zijn vaak zelf gemaakt, van hout, en zien er prima uit. Iedereen is arm, maar niemand straatarm.

Als je dan van Laos in Cambodja komt vallen de verschillen pas op. In Cambodja zie je namelijk wel bedelaars en is de armoede soms extremer. Mensen wonen vooral in de steden en kleinere, betonnen huizen die in ieder geval van buiten veel minder comfortabel lijken dan de huizen in Laos. Tegelijkertijd zie je in Cambodja de het land snel vooruit gaan: overal wordt gebouwd. Natuurlijk, het is nog altijd een arm land waarin corruptie aan de orde van de dag is – een verkeersovertreding kan voor een paar dollar worden afgekocht – maar het is ook een land met een erg hoge economische groei.

Die vooruitgang is des te indrukwekkender als je bedenkt wat hier onder Pol Pot en de Khmer Rouge is gebeurd. De Khmer Rouge was een communistische beweging die in 1975 de macht greep in Cambodja. De filosofie van de partij was dat om een communistische staat te worden het land terug moest naar een samenleving gebaseerd op landbouw. Alles wat nieuw, modern en intellectueel was moest worden vernietigd. Dit werd rigoureus ingevoerd: de steden werden geëvacueerd en de populatie naar het platteland verplaatst. Daar moest de rijstproductie flink worden verhoogd – en dat terwijl veel stedelingen nul kennis van landbouw hadden. Vele honderdduizenden stierven doordat ze werden overwerkt of door honger, en veel anderen werden door de regering gedood. Iedereen die een intellectueel of religieus beroep had, een vijand was van de partij, of zelfs maar een stereotype kenmerk van intelligentie als een bril had moest worden opgeruimd. Dit gebeurde op een bizarre schaal: de lichamen van een geschatte 1,3 miljoen slachtoffers van executies liggen in het zand van Cambodja begraven, met daarnaast nog een miljoen slachtoffers door hongersnood en de slechte omstandigheden op het platteland.

Rond lopend in het mooie en gezellige Cambodja is het moeilijk voor te stellen dat dit alles pas 40 jaar geleden gebeurde. Toch vormt het de achtergrond waarop heel het moderne Cambodja gebaseerd is. Niet altijd direct zichtbaar, maar altijd op de achtergrond aanwezig. De Killing Fields en het Tuol Sleng museum in Phnom Penh zijn twee absolute must-visits die dit alles goed weergeven.

Na zo’n zware geschiedenis in de toch al hectische hoofdstad zijn het ontspannen Kampot en het witte strand van Koh Rong Sanloem een goede afwisseling. Misschien was ik achteraf beter een dagje bij het zwembad in Kampot gebleven in plaats van een hele reis naar het strand te ondernemen, maar eenmaal daar waren twee dagen strand best lekker – veel lezen, goed eten, en wat zwemmwn tussendoor. Ondertussen zit ik alweer in Battambang, de tweede stad van het land. Morgen neem ik de boot naar Siem Reap, om daar de tempels van Angkor Wat te bekijken.